Odsetki za zwłokę z tytułu wpłaty składek ZUS po terminie

1.1. Termin opłacania składek ZUS

Płatnik składek ma obowiązek opłacania składek ZUS za dany miesiąc, nie później niż:

do 10 dnia następnego miesiąca, jeżeli jest osobą fizyczną opłacającą składki wyłącznie za siebie,
do 5 dnia następnego miesiąca, jeżeli jest jednostką budżetową, zakładem budżetowym, gospodarstwem pomocniczym,
do 15 dnia następnego miesiąca - jeżeli jest innym niż ww. płatnikiem.

Terminy opłacania składek ZUS uregulowane zostały w art. 47 ust. 1 ustawy o sus.

Zwracamy uwagę!Wspólnicy spółek cywilnych, jawnych, komandytowych, partnerskich, oraz jednoosobowych spółek z o.o. opłacają za siebie składki ZUS - za dany miesiąc - nie później niż do 10 dnia następnego miesiąca. Przy czym, jeżeli spółka zatrudnia pracowników i/lub inne osoby podlegające ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu (lub tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu), to termin ten jest dłuższy i wynosi - do 15 dnia następnego miesiąca.

Jeżeli ostatni dzień terminu opłacania składek przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy. Tak wynika z art. 12 § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Na mocy art. 31 ustawy o sus ma on zastosowanie także do składek ZUS. Pisaliśmy na ten temat m.in. w UiPP nr 10/2010, str. 4-6.

Przykładowo przedsiębiorca opłacający składki ZUS tylko za siebie, czyli za dany miesiąc nie później niż do 10 dnia następnego miesiąca, za czerwiec 2010 r. powinien dokonać wpłaty składek nie później niż 12 lipca 2010 r. - dzień 10 lipca 2010 r. przypada w sobotę.

Zgodnie z art. 60 § 1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 ustawy o sus, za termin dokonania zapłaty składek ZUS uważa się:

przy zapłacie gotówką - dzień wpłacenia kwoty składek na rachunek ZUS w banku, w placówce pocztowej, w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej,
w obrocie bezgotówkowym - dzień obciążenia rachunku bankowego płatnika lub rachunku płatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej na podstawie polecenia przelewu.

Ważne: Jeżeli więc płatnik składek opłaca składki w formie bezgotówkowej, to wpłata z tytułu należnych składek ZUS może zostać uznana za terminową, jeśli najpóźniej w obowiązującym danego płatnika terminie płatności nastąpiło obciążenie jego rachunku bankowego.

1.2. Wysokość odsetek za zwłokę

Wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP), Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP) oraz na ubezpieczenie zdrowotne, dokonane przez płatnika składek po terminie powinny obejmować również odsetki za zwłokę. Oblicza się je w wysokości i według zasad określonych przepisami ustawy Ordynacja podatkowa.

Płatnik składek odrębnie ustala odsetki za zwłokę do zaległych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, FGŚP oraz FEP.

Odsetki za zwłokę oblicza od dnia następnego po dniu upływu terminu płatności składek do dnia, włącznie z tym dniem zapłaty składek ZUS. Przy ustalaniu kwoty odsetek za zwłokę płatnik stosuje wzór określony przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej... (Dz. U. nr 165, poz. 1373 ze zm.).

Wzór na ustalenie odsetek za zwłokę:

Kz x L x O
	= On = Opz
365

gdzie poszczególne symbole i liczby oznaczają:

Kz - kwotę zaległości,

L - liczbę dni zwłoki,

O - stawkę odsetek za zwłokę w stosunku rocznym,

365 - liczbę dni w roku,

On - kwotę odsetek,

Opz - kwotę odsetek po zaokrągleniu.

Odsetki za zwłokę zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych (art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej).

Stawka odsetek za zwłokę w stosunku rocznym od 25 czerwca 2009 r. wynosi 10% (Mon. Pol. z 2009 r. nr 41, poz. 654). Przy czym w przypadku złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w całości zaległości składkowej, w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, stosuje się obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 75% podstawowej stawki odsetek - art. 56 § 1a Ordynacji podatkowej. Pisaliśmy na ten temat w UiPP nr 12/2010, str. 4-5. Obniżone odsetki za zwłokę oblicza się według takiego samego wzoru jak podany wyżej, z tym że zamiast symbolu O znajduje się symbol O₁. Symbol ten oznacza obniżoną stawkę odsetek za zwłokę, która od 25 czerwca 2009 r. wynosi 7,5%.

W przypadku zaległości składkowej istniejącej w okresach, w których obowiązywały różne stawki odsetek za zwłokę, odsetki nalicza się według wyżej określonego wzoru, odrębnie za każdy z tych okresów. Zaokrągleniu podlega suma odsetek za poszczególne okresy.

Ważne: Płatnik składek nie dolicza odsetek za zwłokę do nieterminowych wpłat składek ZUS, jeśli ich wysokość nie przekracza 6,60 zł (art. 23 ust. 1a i art. 32 ustawy o sus oraz art. 87 ust. 3 ustawy zdrowotnej w związku z art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej).

W świetle powyższego, jeżeli płatnik składek ustali, że wyliczone odsetki za zwłokę przed zaokrągleniem do pełnych złotych:

nie przekraczają 6,60 zł, to pomija je,

wynoszą co najmniej 6,61 zł, to podwyższa je do pełnych złotych i opłaca wraz z zaległymi składkami.

Przykład

Składki należne za maj 2010 r. w wysokości: 17.502 zł - na ubezpieczenia społeczne, 4.659,66 zł - na ubezpieczenie zdrowotne, 1.470 zł - na Fundusz Pracy, 60 zł - FGŚP, pracodawca zapłacił 25 czerwca 2010 r. zamiast 15 czerwca 2010 r. (liczba dni zwłoki od 16 do 25 czerwca 2010 r. wynosiła 10 dni).

Do wpłat składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracodawca doliczył odsetki za zwłokę w wysokości odpowiednio 48 zł i 13 zł, zgodnie z wyliczeniem:

do składek na ubezpieczenia społeczne - 48 zł, tj. 17.502 zł x 10 dni zwłoki x 0,1 : 365 = 47,951, po zaokrągleniu 48 zł,
do składki na ubezpieczenia zdrowotne - 13 zł, tj. 4.659,66 zł x 10 dni zwłoki x 0,1 : 365 = 12,766, po zaokrągleniu 13 zł.

Natomiast składki na Fundusz Pracy i FGŚP pracodawca opłacił bez odsetek za zwłokę, ponieważ były one niższe niż 6,61 zł - wynosiły odpowiednio: 4 zł (1.470 zł x 10 dni x 0,1 : 365 = 4,027, po zaokrągleniu 4 zł); 0 zł (60 zł x 10 dni x 0,1 : 365 = 0,164).

W przypadku gdy wpłata nie uwzględnia odsetek za zwłokę, mimo jej dokonania po terminie, ZUS rozlicza dokonaną wpłatę proporcjonalnie na pokrycie kwoty zaległych składek oraz kwoty odsetek za zwłokę, w stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości z tytułu składek do kwoty odsetek za zwłokę. Zatem płatnikowi nadal pozostaje do zapłaty część składek, od której naliczane są odsetki za zwłokę licząc od dnia następującego po terminie płatności do dnia wpłaty włącznie. W takim przypadku kwota wpłaty jest dzielona proporcjonalnie na część składek i na odsetki za zwłokę od tej części składek, według wzoru:

(B x C)
	= On = Opz
A

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

A - sumę kwoty należnej składki za dany miesiąc i odsetek za zwłokę od tej składki wyliczonych na dzień dokonania wpłaty,

B - kwotę odsetek za zwłokę wyliczonych od zaległej składki na dzień wpłaty,

C - faktycznie dokonaną kwotę wpłaty,

On - kwotę odsetek,

Opz - kwotę odsetek po zaokrągleniu.

Przykład

Przyjmijmy założenia z przykładu powyżej, z tym że pracodawca w dniu 25 czerwca 2010 r. opłacił składki na ubezpieczenia społeczne w kwocie 17.502 zł (bez odsetek za zwłokę). Zatem pozostanie mu niedopłata składek na ubezpieczenia społeczne za maj 2010 r. w wysokości 48 zł, zgodnie z wyliczeniem: 48 zł x 17.502 zł : 17.550 zł = 47,868, po zaokrągleniu 48 zł.