Zasady naliczania wstecz odsetek za opóźnienie w zapłacie

Chcemy naliczyć odsetki kontrahentowi, który płacił nam ze sporym opóźnieniem. Przeczytaliśmy, że możemy naliczać odsetki za trzy lata wstecz. Z czego to wynika i od jakiego momentu liczyć te trzy lata?

Kontrahenta można wezwać do zapłaty zaległych odsetek za cały okres opóźnienia, a nie tylko odsetek za ostatnie trzy lata. W praktyce jednak, jeśli kontrahent nie zapłaci i sprawa o odsetki ma trafić do sądu, to trzeba się liczyć z możliwością podniesienia przez pozwanego zarzutu przedawnienia odsetek. Termin przedawnienia odsetek wynosi trzy lata. W razie podniesienia zarzutu przedawnienia sąd oddali powództwo co do tych odsetek, które są już przedawnione. Dlatego z reguły nie składa się pozwu o zapłatę odsetek za okres późniejszy niż trzy lata, licząc od dnia złożenia pozwu.

W jaki sposób obliczać termin przedawnienia odsetek? Zasadą jest, że odsetki przedawniają się oddzielnie za każdy dzień opóźnienia. Odsetki za 13 lipca 2011 r. przedawnią się z upływem 13 lipca 2014 r., za 14 lipca 2011 r. - z upływem 14 lipca 2014 r. itd. W przypadku gdy dłużnik zapłacił należność główną, ale zrobił to po terminie, odsetki za opóźnienie w zapłacie przedawnią się z upływem trzech lat. Uznał tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 stycznia 2005 r., sygn. akt III CZP 42/04. Sąd Najwyższy uznał, że zasadą jest, iż do roszczeń o odsetki za opóźnienie w zapłacie stosuje się trzyletni termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe, o których mowa w art. 118 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Inna zasada dotycząca przedawnienia odsetek za opóźnienie ma zastosowanie, gdy należność główna w ogóle nie została zapłacona i się przedawniła. W takim przypadku w momencie przedawnienia roszczenia o zapłatę należności głównej, automatycznie przedawnia się także roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie w zapłacie tej należności. Roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego. Jeśli więc np. dłużnikowi sprzedano towar, za który powinien on był zapłacić 12 lipca 2012 r. i do dnia dzisiejszego tego nie zrobił, to roszczenie o zapłatę należności głównej przedawni się z upływem 12 lipca 2014 r. Dla roszczeń sprzedawcy o zapłatę ceny za towar sprzedany w zakresie działalności jego przedsiębiorstwa zastosowanie ma bowiem dwuletni termin przedawnienia (art. 554 K.c.). Odsetki za opóźnienie, które można dłużnikowi naliczać od 13 lipca 2012 r., również w całości przedawnią się w dniu, w którym przedawnieniu ulegnie należność główna.

Gdyby w tym samym przykładzie dłużnik zapłacił należność główną (np. 1 lipca 2014 r.), to można by mu naliczyć odsetki za opóźnienie za okres od 13 lipca 2012 r. (czyli od pierwszego dnia opóźnienia w zapłacie) do 1 lipca 2014 r. (czyli do dnia zapłaty). Do tych odsetek miałby zastosowanie trzyletni termin przedawnienia, liczony osobno dla odsetek za każdy dzień. Odsetki należne za dzień 13 lipca 2012 r. przedawniłyby się z upływem 13 lipca 2015 r., natomiast odsetki za ostatni dzień opóźnienia (za 1 lipca 2014 r.) uległyby przedawnieniu dopiero z upływem 1 lipca 2017 r.