Odsetki od kredytu mieszkaniowego przejściowo wykupione przez budżet państwa

Spółdzielnia mieszkaniowa zaciągnęła kredyt mieszkaniowy na sfinansowanie kosztów budowy budynków. Kredyt ten spłacany jest przez właścicieli lokali obciążonych tym kredytem. Na jakich kontach zaksięgować odsetki przejściowo wykupione przez budżet państwa?

Z informacji zawartych w pytaniu wynika, iż pytająca spółdzielnia mieszkaniowa posiada kredyt, który jest spłacany przez właścicieli poszczególnych lokali. Oznacza to, że odsetki od tego kredytu podlegają ujęciu w księgach rachunkowych spółdzielni na kontach rozrachunkowych (zobowiązanie wobec banku i należność od członka spółdzielni). Zatem w sytuacji przejściowego wykupienia ze środków budżetu państwa należności banków z tytułu niespłaconych odsetek od kredytów, w księgach rachunkowych spółdzielni należałoby zmienić kwalifikacje tego zobowiązania wobec banku, na zobowiązanie wobec budżetu państwa, do czasu jego umorzenia lub spłaty.

Zagadnienie odsetek przejściowo wykupionych ze środków budżetu państwa regulują:

1) ustawa z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wpłacanych premii gwarancyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 763),

2) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lutego 2003 r. w sprawie rozliczeń z bankami z tytułu przejściowego wykupienia ze środków budżetu państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1154),

3) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2009 r. w sprawie umorzeń zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytów mieszkaniowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1011).

W myśl powyższych przepisów, pomoc państwa w spłacie kredytów mieszkaniowych (udzielonych i spłacanych na warunkach określonych przez Radę Ministrów) polega m.in. na:

przejściowym wykupieniu ze środków budżetu państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych,
umorzeniu części zadłużenia kredytobiorców z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytów mieszkaniowych.

Odsetki przejściowo wykupione ze środków budżetu państwa podlegają oprocentowaniu (jeżeli kredytobiorca dokonywał w danym roku systematycznych i terminowych spłat kredytów wraz z odsetkami, to odsetki przejściowo wykupione ze środków budżetu państwa nie podlegają oprocentowaniu).

Przejściowe wykupienie ze środków budżetu państwa należności banków z tytułu niespłaconych przez kredytobiorców odsetek od kredytów, zaciągniętych przez spółdzielnie mieszkaniowe, następuje jeżeli kredytobiorca spłaca kredyt w kwocie nie niższej za jeden miesiąc od kwoty stanowiącej iloczyn powierzchni użytkowej lokali obciążonych kredytem oraz przyjętego normatywu spłaty kredytu w przeliczeniu na 1 m² powierzchni użytkowej. Członek spółdzielni lub osoba niebędąca członkiem spółdzielni, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, zajmujący lokal obciążony kredytem, są obowiązani do wnoszenia, na poczet spłaty kredytu w części przypadającej na zajmowany przez nich lokal, wpłat w kwocie nie niższej za jeden miesiąc od kwoty stanowiącej iloczyn powierzchni użytkowej tego lokalu oraz przyjętego normatywu spłaty kredytu w przeliczeniu na 1 m² powierzchni użytkowej. Przejściowym wykupieniem ze środków budżetu państwa należności banków z tytułu odsetek od kredytów może być objęta część należności z tego tytułu, dotycząca członków spółdzielni lub osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, spłacających kredyt w wyżej określonej wysokości, pod warunkiem prowadzenia przez spółdzielnię analitycznej ewidencji zadłużenia z tytułu kredytu w części przypadającej na zajmowane przez nich lokale oraz umożliwienia bankowi kontroli tej ewidencji.

Minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa przekazuje bankom środki na przejściowe wykupienie odsetek oraz na przysługujące im wynagrodzenie.

Na wniosek kredytobiorcy zadłużenie z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytów mieszkaniowych podlega umorzeniu w określonej części. Jeżeli kredyt został zaciągnięty przez spółdzielnię mieszkaniową, członkowie spółdzielni lub osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali i którym przysługuje umorzenie zgodnie z przepisami ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych ... (wymienionej na wstępie), składają wnioski w spółdzielni, a spółdzielnia jest obowiązana złożyć w banku w ich imieniu odpowiedni wniosek. Bank zawiadamia kredytobiorcę o dacie i wysokości dokonanego umorzenia z podziałem na umorzenie zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek oraz zadłużenia z tytułu oprocentowania tych odsetek.

Powyższe oznacza, że pomoc państwa polega m.in. na przejściowym wykupieniu ze środków budżetu państwa odsetek naliczonych przez banki od stanu zadłużenia z tytułu kredytów mieszkaniowych. Wykupienie następuje pod warunkiem dokonywania przez kredytobiorcę należytej spłaty kredytu. Ponieważ rata spłaty kredytu nie pokrywa całości należnych bankowi odsetek, to państwo przejściowo wykupuje od banku należne, a niespłacone przez kredytobiorców odsetki od kredytów mieszkaniowych. Pomimo że powstaje zadłużenie kredytobiorcy wobec budżetu, to nie jest ono oprocentowane, pod warunkiem regularnej spłaty zadłużenia. Ponadto wszystkim kredytobiorcom spłacającym zadłużenie na podstawie przepisów ww. ustawy regularnie i w należnej wysokości przez określony czas, umorzone zostanie w ciężar budżetu państwa, pozostałe po tym okresie zadłużenie wobec budżetu państwa z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytu.